Polska grupa powstała w 1981 w Jaworznie. W 1982 grupa aktywnie koncertowała, występując m.in. w Katowicach przed Omen i Kat w składzie: Jan Bol, Harwig, Rosiak, wokalista Mirosław Majta i drugi gitarzysta Mirosław Bol. Z początku nastawiono się na pójście w ślady Black Sabbath, Budgie, Nazareth i UFO (na tym wczesnym etapie twórczości powstało ponad 20 utworów w tym stylu - m.in. A Ty Co?, Dno, Stąd Do Wieczności czy Zmrok). W 1983 ekipa weszła do studia, rejestrując pięć nowych utworów: Spotkanie III Stopnia, Kołtuny I Szarpidruty, Zwiastun, Bez Słowa oraz Wypad. Brak perspektyw na dalszą karierę spowodował roszady personalne: Witold Hałas przejął bas, a M.Bola zastapił Sławomir Gowin. W 1985 (w przeddzień wyjazdu do krakowskiego studia) w tragicznych okolicznościach zginęła Iwona, dziewczyna Hałasa - jej pamięci poświęcono później nagrany utwór Epitafium Dla Iwony. Załamany basista porzucił zespół i Gowin musiał w studio zarejestrować wszystkie ścieżki basu do Twarz Przyajciela, Samotna oraz Spalinowy Diabeł. W 1985 do grupy dołączyła Irena Żak (która przewinęła się przez wczesny skład Stos i później wyszła za mąż za Jana Bola), a managerem został Tomasz Dziubiński. Dzięki jego staraniom Stos wystąpił na "Metalmanii" w 1986 (z nowym basistą Tomaszem Jagusiem). Sukces zdyskontowano świetnym występem na "Metalmanii" w 1987 (zagrano m.in. Ognistego Ptaka wspólnie z Grzegorzem Kupczykiem) przed Running Wild, Helloween i Overkill. [1] dokumentujący ten koncert był oficjalnym debiutem zespołu, splitem z grupą Open Fire. Na płytce umieszczono cztery utwory - Łuna Istnienia, Ostatni Dreszcz, Obłęd Dusz oraz Stos. Jesienią 1987 na listę "Metal Top 20" trafił kawałek Stos, a zimą odbyła się trasa "Heavy Metal Show" wiodąca przez Zieloną Górę, Wrocław, Gdańsk i Lublin (z Destroyers, Hammer, Wilczy Pająk, Kat i Turbo).
Wkrótce ukazał się pierwszy i jedyny album studyjny. Zawierał on porywający miejscami heavy metal z charakterystycznym brzmieniowym brudem niektórych kapel NWOBHM (Czas Wilka, Stos, Bóg Piekieł), przebojowością Kawalerii Szatana Turbo i ocierający się miejscami o thrashową stylistykę. Ograniczenia sprzętowe polskiego studia fonograficznego niestety zrobiły swoje. Ten materiał wydano dopiero 28 lipca 2008 na CD nakładem Metal Mind z ośmioma bonusami, z których najciekawsze były dotychczas niepublikowane Ostatni Dreszcz i Nocne Mary. Następnie kwintet wystąpił na festiwalu w Jarocinie w 1988, ale kiedy w 1989 Kardas poszedł do wojska, Stos zawiesił działalność na blisko dekadę. Formacja odrodziła się w 2000 i nawiązała współpracę z Bartem Gabrielem (szefem agencji promocyjnej Dragonight), który wkrótce został managerem Stosu. Pod jego okiem, kwintet nagrał [3] zawierający wiele starych kawałków w rodzaju Spalinowy Diabeł. W sierpniu 2002 Stos wystąpił jako gwiazda na Dragon Metal Fest, spotykając się z żywiołowym przyjęciem fanów.
Ciekawostka: Bóg Piekieł był znany również pod tytułami Łuna Istnienia i Ognisty Ptak, natomiast Czarne Święto właściwie zwało Sabatem Czarownic. Jan Kardas zmarł w 2006 na raka. Janusz Sołoma doznał zawału serca podczas koncertu w Mysłowicach z Crystal Viper 8 maja 2010. Po 40 minutach reanimacji na scenie basista zmarł (miał 48 lat).
ALBUM | ŚPIEW | GITARA | GITARA | BAS | PERKUSJA |
[1-2] | Irena Bol | Waldemar Harwig | Jan Kardas | Waldemar Rosiak | Jan Bol |
[3-4] | Irena Bol | Waldemar Harwig | Jan Kardas | Janusz Sołoma | Jan Bol |
[5] | Irena Bol | Marcin Frąckowiak | Łukasz Krawiec | Tomasz Skorek | Jan Bol |
Rok wydania | Tytuł |
1987 | [1] Metalmania`87 [split z Open Fire] |
1990 | [2] Stos |
2001 | [3] Przebudzenie (demo) |
2005 | [4] Za Horyzont (demo) |
2012 | [5] Jeźdźcy Nocy |