Szwedzka grupa założona w 1991 w Sztokholmie pod nazwą Melancholium. Nigdy nie dokonała znaczącej rewolucji w świecie metalu, nigdy nie tworzyła też szczególnie zawiłych czy skomplikowanych dźwięków, a jednak trudno jej było odmówić oryginalności, a jej członkom - talentu. Ekipa zadebiutowała serią trzech demówek: "Rehearsal" w 1991, "Jhva Elohim Meth" oraz "Rehearsal`92" - obie w 1992. Na początku kariery formację wspomógł Dan Swanö (lider Edge Of Sanity) jako klawiszowiec (pod pseudonimem Day Disyhrah) i producent. Szwedzi zawarli elementy nie tylko Celtic Frost i Paradise Lost, ale również ujawnili inspiracje Black Sabbath i różnymi odcieniami death metalu. Zespół oparł kompozycje na prostych ociężałych riffach, w wielu partiach specjalnie spowolnionych. Utwory nasycono melancholijną naturą i growlingiem Renske, przy czym na uwagę zasługiwało pozbycie się toporności i aranżacyjnej rozlazłości. Wrażenie robiło doomowe brzmienie, emanujące wszechobecną smutno-hipnotyzującą melodyką gitar. Ostatecznie [2] porażał atmosferą kompletnej melancholii, którą dodatkowo podkreślał pełen rozpaczliwych emocji growling Renske. Ta złowieszcza i mroczna mieszanka wykorzystywała także elementy blacku. Duże wrażenie robiły dwa 13-minutowe kolosy Velvet Thorns i Tomb Of Insomnia, świetnie wypadły Gateways Of Bereavement i nastrojowa miniatura Elohim Meth.
Pierwszym w pełni intrygującym wydawnictwem był [2]. Dwie główne kompozycje - Funeral Wedding i Shades Of Emerald Fields - przypominały nieco materiał z poprzednika, ale robiły wrażenie bardziej przemyślanych i pewniej wykonanych. Całości dopełniły dwie miniaturki, w tym prawdziwie eksperymentalna Epistel z odtwarzaną od końca partią wokalną. Miejscami też wprowadzono czysty śpiew, kontrastujący z partiami growlingu. W tym okresie Nyström grał również w Diabolical Masquerade i Bewitched, natomiast Renske współtworzył October Tide. Działalność Katatonii zaktywizowano ponownie na początku 1996 - jako, że Renske miał problemy z głosem, na [3] zaśpiewał w większości Mikael Äkerfeldt z Opeth. Krążek można było odebrać jako rodzaj podsumowania dotychczasowych poszukiwań grupy. Muzyka zachowała wiele z estetyki deathu obłaskawionego elementami doomu, a nawet grania gotyckiego spod znaku Sisters Of Mercy i My Bloody Valentine. Świadectwem dojrzałości było pewne uporządkowanie kompozycji - zamiast mnożyć w nich różnorodne wątki, postawiono raczej na powtórzenia, wciągającą monotonię, hipnotyczne recytacje i zwielokrotnione partie gitarowe. Płyta zawierała zaledwie sześć utworów, ale te 40 minut stanowiło idealny czas, aby słuchacza zaintrygować i nie znużyć. Walcowaty doom zastąpiono pseudomelodyjnym cięższym graniem, podsyconym gotycką pasją i gamą wielobarwnych uczuć. Powstało najwybitniejsze dokonanie w dyskografii Katatonii.
Poważny przełom nastąpił wraz z wydaniem [5] i [6], na którym Katatonia odeszła prawie całkowicie od metalu, koncentrując się na gotyckich wygładzonych melodiach i czystych wokalach. Ten drugi album podkreślał stylistyczną zmianę już na poziomie wokalnym - zniknęły mroczne głębokie growlingi, ustępując miejsca czystej i przygnębiającej tonacji Renske. Tym samym zwiększyła się przebojowość kawałków oraz melodyjność riffów. Do dawnego stylu nawiązywał tylko Stalemate z przytłaczającym tekstem i ciekawym przejściem z niemal gotycko-doomową wstawką klawiszową. Ożywienie wprowadzał Deadhouse z przyjemną partią gitar i uproszczoną grą perkusji, po czym następowało znaczne zwolnienie poparte smętnym wokalem. Zdołować swoim klimatem mógł wolniejszy Gone, w którym Renske zastosował niemal żałobny głos, podparty sugestywną partią pianina. Dosadniejsze uderzenie bębnów wykorzystano w Distrust z najbardziej dosadnymi odniesieniami do doomu i gitarową solówką pod koniec. Zmiana stylu w zasadzie przyniosła zespołowi raczej korzyść, choć spowodowała odwrócenie się od Katatonii dawnych fanów. Dalszym krokiem w tym kierunku był [7], na którym mocniej wygładzono harmonie i dopieszczono brzmienie oddalając je od metalu. Pragnienie zwrócenia się w stronę szerszej publiczności było tak wielkie, że formacja nagrała nawet cover Jeffa Buckley`a Nightmares By The Sea. Tym samym Katatonia poszła w ślady Amorphis i The Gathering, pretendując do grania radiowego.
W przypadku [8] wszystkie numery były do siebie podobne, posiadając jako elementy wspólne tajemniczość i smutne teksty, mówiące głównie o osobistych przeżyciach człowieka. Najpiękniejszy punkt albumu stanowił Tonight`s Music nasuwający skojarzenia z twórczością The Cure, a Renske nawet śpiewał niczym Robert Smith. Z szybszych akcentów warto wymienić Last Fair Deal Gone Down, z mocniejszych - Clean Today, a ze spokojniejszych - Passing Bird. Dziwnie prezentował się Sweet Nurse, wzbogacony przesterowanym brzmieniem gitary. Płyta nie epatowała skomplikowanymi solówkami ani przekombinowanymi zabiegami, muzyka Katatonii jawiła się jako nadzwyczaj prosta, choć w pozytywnym tego słowa znaczeniu. Kolejne wydawnictwa śmiało wymykały się stylistycznym szufladkom, ale nie oferowały niczego dla zwolenników wczesnych dokonań Szwedów. [10] zawierał niepublikowane nagrania, po części z początkowego okresu działalności. Podobny charakter miała 6-utworowy [16] (głównie B-strony singli).
Mikael Äkerfeldt, Anders Nyström i Jonas Renske założyli wraz ze Swanö deathmetalowy Bloodbath. Ponadto Äkerfeldt utworzył wraz ze Stevenem Wilsonem z Porcupine Tree Storm Corrosion.

Mikael Äkerfeldt (Opeth), Roger Öjersson (ex-Tiamat),
Daniel Moilanen (Runemagick, ex-Lord Belial, ex-Sandalinas, ex-The Project Hate MCMXCIX, Heavydeath)